ADAÇAYI NEYE İYİ GELİR? BOĞAZA FAYDALARI NELERDİR?

Adaçayı taze veya kurutulmuş olarak çeşitli amaçlarla kullanılan aromatik bir Akdeniz bitkisidir. Boşaltımı düzenleyen, ağrıları hafifleten ve kan şekerini düzenleyen özellikleri sayesinde bitkisel tıpta kullanımı yaygındır.

Adaçayının Faydaları Nelerdir?

İltihap karşıtı ve antioksidan özelliklere sahip adaçayı bitkisi bilimsel araştırmalarla desteklenmiş çeşitli potansiyel sağlık yararlarına sahiptir. 

En bilinen adaçayı faydaları şunlardır:

• Alzheimer ve demans belirtilerine yardımcı olur.

Adaçayı, Alzheimer ve demansla ilişkili zayıflayan zihinsel fonksiyonların geliştirilmesine ve hafıza kaybının azaltılmasına yardımcı olabilir.

İngiltere'deki Northumbria Üniversitesi'nde yapılan bir çalışmada, İspanyol adaçayı verilen katılımcıların bilişsel performans ve hatırlama hızında artış görülmüştür. Katılımcılar uyanıklık, sakinlik ve memnuniyet konularında da genel bir iyileşme bildirmiştir. [1]

• Diyabet belirtilerinde iyileşmeye yardımcı olur.

Adaçayı kandaki glikoz seviyelerini düşürmeye yardımcı olur. Portekiz’deki Minho Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada açlık kan şekerine olumlu etki ederek tip 2 diyabet riskinin önlenmesinde gıda takviyesi olarak faydalı olabileceği öne sürülmüştür. [2]

• Kolesterolü dengelemeye yardımcı olur.

Adaçayı tüketimi kötü kolesterol seviyelerini düşürerek iyi kolesterol seviyelerini yükseltebilir. Uluslararası Moleküler Bilimler Dergisi'nde yayınlanan bir çalışma bunu destekleyen sonuçlara sahiptir. 40 ila 55 yaş arasında 6 kadınla yapılan araştırmada adaçayının kolesterol üzerindeki faydaları incelenmiştir. Dört haftalık çalışmanın sonucunda adaçayı tüketiminden sonra kötü kolesterol (LDL) seviyesinde düşüş, iyi kolesterol (HDL) seviyesinde ise artış görülmüştür. (3)

• Obezite ile mücadeleye katkı sunabilir.

Artan vücut ağırlığı ve obezite, tip 2 diyabet ve hipertansiyon dahil olmak üzere bir dizi sağlık komplikasyonuna yol açabilir. Bu sebeple, mevcut kilo verme metotlarına doğal alternatifler geliştiren bazı araştırmacılar tarafından, adaçayı yapraklarından elde edilen metanolik özütün etkileri incelenmiştir. Hayvan temelli testlere göre, metanolik özüt pankreastaki yağ emilimini engelleyerek genel vücut ağırlığında bir azalma sağlamaktadır. (4) 

• Menopoz belirtilerini rahatlatabilir.

Menopoz dönemine giren kadınlarda östrojenin düşmesiyle birlikte sıcak basması, uykusuzluk, baş dönmesi ve gece terlemesi gibi belirtiler ortaya çıkabilir. 2017’de İranlı bilim insanlarının yaptığı bir çalışmaya göre, adaçayındaki bazı bileşikler menopozun sıcak basması ve aşırı terleme gibi belirtilerini rahatlatmaya yardımcı olabilir. [5]

• İshali önlemeye yardımcı olabilir.

Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmada adaçayının ishal karşıtı etkileri incelenmiştir. Test tüpü ve canlı organizmalardan elde edilen sonuçlara göre adaçayının bağırsak aktivitesini engelleyerek ishale karşı koruma sağladığı sonucuna varılmıştır. (6)

• Ağız sağlığının korunmasına katkı sağlar.

Adaçayı güçlü bir antioksidan olan rosmarinik asit bileşeni sayesinde çeşitli oral faydalar sağlar. Anti-bakteriyel özellikleri ise ağrı, iltihaplanma ve ağız kokusu üzerinde olumlu etki oluşturur. Avusturya’da yapılan bir araştırmaya göre adaçayı gargarası yapmak ağız yaraları ve boğaz ağrıları üzerinde rahatlatıcı etkiye sahiptir. [7]

Adaçayı Nerede Kullanılır?

Adaçayı mutfak, bahçe, aromaterapi uygulamaları ve geleneksel tıp gibi farklı alanlarda kullanılabilen çok özellikli bir bitkidir. Bahçede kullanımı havuç sineği ve lahana güveleri gibi zararlı böcekleri uzaklaştırmaya yöneliktir. Adaçayı çiçeği arı ve kelebekler için önemli bir polen kaynağıdır. 

Tıbbi amaçlarla kullanımı Antik Roma’ya kadar uzanan adaçayı, günümüzde yağı çıkarılarak aromaterapide kullanılır. Adaçayı yağı faydalarının başında ruh halini iyileştirmesi gelir. Canlandırıcı, yatıştırıcı ve dengeleyici özelliklere sahiptir. Tomurcuklardan elde edilen esansiyel yağ aynı zamanda cilt kozmetiklerinde de kullanılır. Deri iltihabı ve ayak mantarı gibi enfeksiyonlarla mücadele etmesi adaçayının cilde faydaları arasındadır. [8] 

Şifalı özelliklerinin yanı sıra bitki çaylarında da popüler bir kullanıma sahiptir. Rahatlatıcı, lezzetli ve doğal olarak kafeinsiz bir içecek olan adaçayı çayı, genelde limonla birlikte kaynatılarak süzüldükten sonra tüketilir.

UYARI: Adaçayı ile ilgili çalışmalar çoğunlukla hayvan ve test-tüpü araştırmalarıyla sınırlı olduğu için tıbbi amaçla kullanmadan önce doktor görüşü alınmalıdır. 

KAYNAKLAR:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15639154/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16923227/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19865527/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15050633/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29403626/
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24860730/
7. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2011.00079/full
8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24224168/

• https://www.healthline.com/nutrition/sage-tea
• https://www.healthline.com/nutrition/sage
• https://draxe.com/nutrition/sage-benefits/