BETA-GLUKAN NEDİR? NEYE İYİ GELİR?

Beta-glukan birden fazla şeker molekülünden oluşan çözünebilir bir liftir. Tahıllı gıdalarda doğal olarak bulunan bu polisakkarit; kolesterol, kan şekeri, cilt ve bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkilere sahiptir.

Beta-Glukan Faydaları Nelerdir?

Beta-glukan alımını artırmak genel sağlığı iyileştirmeye yardımcı olur. Sağlık açısından yararları bilimsel çalışmalarla desteklenmiş olsa da potansiyel risk ve faydalar için doktor görüşü alınmalıdır. 

• Kalp Sağlığı ve Kolesterol

Beta-glukan kötü kolesterol olarak bilinen LDL’nin düşürülmesine yardımcı olarak kalp hastalığı riskinin azaltılmasında rol oynar. ABD Gıda ve İlaç Dairesi yüksek oranda beta-glukan içeren yulaflı gıdalar için kalp sağlığına yararlı etiketini 1997 yılında onaylamıştır. Nutrition Reviews’ta yayınlanan bir araştırmada günde en az 3 gram beta-glukan içeren yulaf tüketmenin kötü kolesterol seviyelerini yüzde 5 ila 7 arasında azalttığı gözlemlenmiştir. [1]

• Diyabet

Beta-glukan tip 2 diyabet riskini azaltılmasına yardımcı olur. Multidisipliner Dijital Yayıncılık Enstitüsü’nde yayınlanan bir araştırma, beta-glukanın kan şekeri seviyelerini kontrol edip kolesterolü düşürerek ve kan basıncını kontrol altına alarak diyabetle ilişkili komplikasyonlara karşı koruma sağlayabileceğini bulmuştur. [2]

• Kanser

Beta-glukan bağışıklık sistemini güçlendiren ve vücudun savunma tepkisini tetikleyen bir tür biyolojik yanıt değiştiricidir. Bu sebeple bağışıklık sistemi üzerindeki etkileri kanserle yakından ilişkilidir. Tümör hücrelerini öldüren ve hasarlı dokuların iyileşmesini hızlandıran beyaz kan hücrelerinin üretimini uyarır. Molecular Urology’de insan prostat kanseri üzerine yayınlanan bir araştırmada, mantar kökenli beta-glukanların prostat kanseri hücrelerinin öldürülmesinde etki sahibi olduğu bulunmuştur. [3]

• Cilt Sağlığı

Beta-glukan cilde faydası bilimsel çalışmalarla desteklenmiş bir bileşendir. Cilt üzerinde ince bir film katmanı oluşturarak altta kalan hassas cildi çevresel stres faktörlerinden korumaya yardımcı olur. Uluslararası Kozmetik Bilimi Dergisi’nde yayınlanan bir çalışma, beta-glukanın epidermise nüfuz ederek ince çizgileri ve kırışıklıkları etkili bir şekilde doldurduğunu belirtmektedir. [4] Dermatoloji Uzmanı Dr. Barbara Zalka’ya göre hidrasyon ve nemlendirici görevi de gören beta-glukanlar antioksidanlar açısından da zengindir. [5]

Beta-Glukan Hangi Yiyeceklerde Bulunur?

Bitkisel kaynaklı bir polisakkarit olan beta-glukan birçok besinin hücre duvarında doğal olarak bulunur. Beta-glukan hangi besinlerde var sorusunun cevapları şunlardır:

• Yulaf: Yulaf en zengin beta-glukan kaynaklarından biridir. Yulafta bulunan beta-glukan yüksek oranda çözünebilir lif konsantrasyonundan oluşur.
• Arpa: Arpadaki diyet lifleri yüksek miktarda beta-glukan içerir. Karaciğerde kolesterol oluşumundan sorumlu olan enzimleri baskılayan asitlere sahiptir. Amerikan Klinik Beslenme Dergisi’nde yayınlanan bir araştırma arpa diyet liflerinin hem plazma kolesterolünü hem de düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterolünü önemli ölçüde azalttığı sonucuna varmıştır. [6]
• Mantar: Mantar doğadaki ana beta-glukan kaynaklarından biridir. Deneysel Biyoloji ve Tıp Dergisi’nde yayınlanan 2010 tarihli bir araştırma bitkisel besinler ve beta-glukan içerdiği bilinen mantarların kanser önleyici özelliklere sahip olabileceğini belirtmektedir. [7]
• Deniz yosunu ve algler: Deniz yosunu ve alglerden elde edilen beta-glukanlar genellikle ekstrakte edilip işlenerek takviye gıdalarda kullanılır. Kahverengi deniz yosunu ve Euglena algleri bu kategorideki sayısız beta-glukan kaynaklarından bazılarıdır.  
• Tam tahıllar: Özellikle buğday, çavdar ve sorgum gibi tam tahıllar düşük de olsa beta-glukan içerir. Rafine edilmediklerinde oldukça besleyici bir besin kaynağı olan bu gıdalar B vitamini, protein, magnezyum ve demir gibi minerallere de sahiptir.
• Sebzeler: Fasulye, bezelye, mercimek, brokoli, tatlı patates ve patlıcan düşük miktarda beta-glukan içeren sebzelerdir. Lif ve mineraller açısından zengindir. Fasulye, beta-glukanın yanı sıra vejetaryen bir protein kaynağı yerine geçer.
• Meyveler: Elma, çilek ve kuru erik gibi meyveler nispeten yüksek beta-glukan içeren besinlerdir. Kolesterol ve yağ içermeyen bu meyveler vitamin, lif ve antioksidan bakımından da zengindir. 

Vücudun savunma mekanizmasına yardımcı olan beta-glukan; ekinezya, propolis ve çinkoyla birlikte Strepsils Herbal Ekinezya’nın dört doğal bileşeninden biridir. Soğuk algınlığı, grip ve solunum yolu enfeksiyonlarından kaynaklanan boğaz ağrılarının hafifletilmesine katkı sağlar.

 

KAYNAKLAR:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21631511/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5188447/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10851301/
4. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1463-1318.2005.00268_3.x
5. https://www.byrdie.com/beta-glucan-skincare
6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1850576/
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20921274/

 

• https://www.verywellhealth.com/the-benefits-of-beta-glucan-89418
• https://www.livestrong.com/article/267589-foods-rich-in-beta-glucan/
• https://mynatureschoice.com/blogs/beta-glucan/foods-rich-in-beta-glucan
• https://www.healthline.com/health/beta-glucan-cancer
• https://www.healthline.com/nutrition/beta-glucan-heart-healthy
• https://www.healthline.com/health/beta-glucan-cancer
• https://www.healthycell.com/blogs/articles/beta-glucan-benefits