MEYAN NEDİR? BOĞAZA FAYDALARI NELERDİR?

Meyan genellikle Yunanistan, Türkiye ve Batı Asya’da yetiştirilen çok yıllık bir bitkidir. Antik dönemlerden beri tatlandırıcı olarak kullanılan meyanın kurutulmuş kökleri tıbbi amaçlarla tüketilir. Meyan kökü sindirim ve solunum sistemlerindeki bazı rahatsızlıklara olumlu etki eden özelliklere sahiptir. İçeriğindeki antioksidan, anti-inflamatuvar ve antimikrobiyal özelliklere sahip glisirizin adlı bileşen sayesinde günümüzde sıvı takviyesi olarak kullanılır. 

Meyanın Kökünün Faydaları Nelerdir?

Meyan kökü dünyanın en eski bitkisel ilaçlarından biri olarak kabul edilir. Geleneksel tıpta olduğu gibi modern uygulamalarda da çeşitli rahatsızlıkların giderilmesinde kullanılır. 

Meyan kökü faydaları şunlardır:

• Mide ülseri hastalığının önlenmesine yardımcı olur.

Meyan kökü, peptik ülser olarak da bilinen mide ülseri hastalığına sebep olan helikobakter pilori bakterilerinin etkinliğini azaltmaya yardımcı olur. 2016 yılında Brezilya Bulaşıcı Hastalıklar Dergisi’nde yayınlanan bir araştırmada, standart antibiyotik tedavisine eklenen meyan kökü takviyesi H. Pilori bakterilerinin imha oranını %62,5’ten %83,3’e çıkarmıştır. [1] Meyan kökü ayrıca Candida albicans gibi bazı mantar enfeksiyonlarının tedavisinde antimikrobiyal aktivite gösterir. [2]

• Kronik bronşitin ilerlemesini yavaşlatabilir.

Meyan kökü, kronik obstrüktif akciğer hastalığına (KOAH) sahip kişilerde görülen kronik bronşitin etkinliğini sınırlayıcı özellik gösterebilir. İçeriğinde bulunan glisirizin adlı biyoaktif bileşen solunum sistemi üzerinde koruyucu etkiye sahiptir. [3] Tayvan’daki Chung Shan Tıp Üniversitesi’nde yapılan test tüpü çalışmalarına göre meyan kökündeki glisirizik, asiatik ve oleanolik asitler akciğer bronşlarındaki hücreleri koruyucu antioksidan etkiye sahiptir.[4]

• Menopoz ve regl dönemi semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur.

Meyan kökü, östrojenin vücuttaki etkilerini taklit eden bitki bazlı fitoöstrojen bileşikleri içerir. Bu sebeple menstrüel krampların ve menopoz döneminde görülen ateş basmasının etkilerini yatıştırmaya yardımcı olur. 2012’de ateş basması problemi yaşayan 120 kadın üzerinde yapılan bir çalışmada, günlük 330 miligram meyan kökü dozu alan katılımcılar plasebo grubuna kıyasla şikayetlerin sıklığında ve şiddetinde rahatlama sağladığını belirtmiştir. [5]

• Hepatit C virüsünün etkilerini sınırlayabilir.

Meyan kökünde bulunan glisirizin bileşeni, karaciğer enfeksiyonuna sebep olan Hepatit C virüsüne karşı antimikrobiyal aktivite gösterebilir. Japonya’da yapılan 2013 tarihli bir araştırmanın laboratuvar sonuçları glisirizinin kronik Hepatit C’ye sahip kişileri tedavi etmek için kullanılabileceğini ileri sürmektedir. [6]

• Üst solunum yolu enfeksiyonlarını rahatlatır.

Meyan kökü ekstresi ve çayı iltihap karşıtı özellikleri sayesinde üst solunum yolu rahatsızlıklarında rahatlama sağlayabilir. Astım Dergisi’nde yayınlanan 2016 tarihli bir çalışmaya göre meyan kökünden elde edilen glisirizin özütü, modern tedavilere eklendiğinde astımı hafifletmeye yardımcı olmaktadır. [7] 2019’da yürütülen başka bir çalışma ise meyan kökü çayı ve özütünün boğaz ağrısına karşı koruma sağlayabileceğini ve ameliyat sonrası boğaz ağrılarını hafifletebileceğini öne sürmektedir. [8]

Meyan Kökü Nerede Kullanılır?

Meyan kökü, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından diyet takviyesi olarak sınıflandırılır. Genellikle tatlandırıcı olarak kullanılan meyan kökünün diş macunu ve tütün gibi ürünlerde kullanımı yaygındır. Sıvı özüt, kapsül, toz veya taze kök formlarında da kullanılabilir. 

Boğaz pastillerinde de yaygın olarak kullanılan meyan kökünün antioksidan özelliklerinden yararlanılır. Ihlamur ve papatyayla birlikte Strepsils Herbal Ihlamur’un formülünü oluşturur. Boğazı nemlendirerek ağrı ve öksürüklerde hızlı bir rahatlama sağlayan Strepsils Herbal Ihlamur bitkisel takviye niteliği taşır.

Meyan kökünün kullanımına ilişkin evrensel bir yönerge bulunmamakla birlikte, günde 5 ila 15 grama kadar dozlar kısa süreli tüketimler için güvenli kabul edilir. [9]

Yalnızca bazı kullanımları bilimsel araştırmalarla desteklenen bu bitki çeşitli sağlık riskleri taşıyabilir. Yüksek tansiyon ve düşük potasyum seviyesine sahip kişilerle hamile kadınlar kullanmadan önce mutlaka doktora danışmalıdır.

 

KAYNAKLAR:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27614124/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3870067/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21532146/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25779760/
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3832176/
6. https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0068992
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27172294/
8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6783935/
9. https://www.winchesterhospital.org/health-library/article?id=21674

• https://www.healthline.com/nutrition/licorice-root
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/323761
• https://www.verywellhealth.com/the-benefits-of-licorice-root-89727
• https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=19&contentid=Licorice